NAGIETEK LEKARSKI (łac. Calendula Officinalis)

Uprawa:
Nagietek lubi miejsca słoneczne i ciepłe – wtedy najobficiej kwitnie. Roślinę z powodzeniem można uprawiać na wystawie południowej. Nagietek nie ma dużych wymagań glebowych. Rośnie nawet w podłożach lekkich, ubogich w składniki pokarmowe o szerokim zakresie pH. Nagietek rośnie najlepiej na wilgotnych, otwartych, słonecznych stanowiskach.
Nagietek lekarski uprawia się z siewu wiosennego wprost do gruntu. Nasiona warto siać kilkakrotnie partiami, w odstępach tygodniowych – od kwietnia do czerwca. Poszczególne rzędy powinny być oddalone co 30–40 cm. Pierwsze siewki ukazują się po 7–10 dniach. W początkowym okresie uprawy ważne jest regularne odchwaszczanie i spulchnianie gleby. Zbyt gęsto rosnące rośliny powinno się pikować. Od późnej wiosny do końca lata można stosować nawozy naturalne tj. nawóz pokrzywowy, skrzypowy, które uchronią uprawę przed mączniakiem. Po kwitnieniu nagietek warto ściąć na wysokości około 10 cm, wtedy może zakwitnąć ponownie.
Nagietek warto posiać w ogródku warzywnym obok truskawek, czosnku, cebuli, porów i pomidorów. Włókniste korzenie nagietka poprawiają strukturę gleby.

Surowiec:
koszyczek, zebrane kwiaty należy ususzyć w temperaturze nie wyższej niż 35 stopni C i wyskubać płatki z koszyczków

Związki czynne:
saponozydy trójterpenowe, flawonoidy, sterole, karotenoidy, olejek eteryczny, saponiny, związki śluzowe, witaminę C, sole mineralne (ze szczególnym uwzględnieniem magnezu)

Uwaga: ostrzegamy przed samodzielnym łączeniem ziół z lekami. Pomiędzy lekami a ziołami występują różne interakcje, tak samo jak między ziołami a pokarmem przyjmowanym. Należy skonsultować się z zielarzem lub fitoterapeutą, co można łączyć a czego unikać.

Działanie:
przeciwzapalne, rozkurczowe, stymulujące, przyspiesza gojenie ran, bakteriobójcze, grzybobójcze, immunostymulujące

Zastosowanie:
1) w lecznictwie:

• w mieszankach ziołowych na poprawę funkcjonowania wątroby, trawienia, oraz stanów zapalnych
• zwiększa ilość wydalanego moczu
• poprawia odporność organizmu
• do złagodzenia przebiegu chorób dziecięcych (odry i ospy) - napar stosowany wewnętrznie
• działa kojąco na oczy - przy zmęczeniu i zapaleniu spojówek
• posiada cenne właściwości hamujące wzrost nowotworów przez zdolność wiązania toksycznych związków przemiany materii
• jako napary przy schorzeniach przewodu pokarmowego, puchlinie wodnej, schorzeniach wątroby (szczególnie przy niedostatecznym wydzielaniu żółci), żółtaczce zakaźnej, nowotworach złośliwych (hamuje procesy chorobowe). Bakteriobójcze, antybiotyczne działanie nagietka potwierdziło się w walce z gronkowcem złocistym (Staphylococus aureus), paciorkowcami, paratyfusem i grzybicą, jak również przy nadżerkach macicy, stanach zapalnych wywołanych przez rzęsistka, upławy
• przy skaleczeniach, oparzeniach, dezynfekcji ran, do płukania gardła przy anginie, stosuje się przeważnie alkoholową nalewkę tych kwiatów. Nalewka składa się z: 1 garść świeżych kwiatów, zerwanych przy słonecznej pogodzie i 1 litra wódki. Nalewkę postawić w ciepłym miejscu na 14 dni. Po tym czasie gotowa jest do użytku.
• w plastrach lub naparach do przyspieszenia gojenia się ran: napar z kwiatów nagietka i skrzypu polnego (ostudzony), wziętych w równych częściach przemywamy rany
• w maściach:
  Maść nagietkowa sporządzona w/g receptury ks. Kneippa ma zastosowanie przy egzemie, oparzeniach, wszelkiego rodzaju trudno gojących się ranach, gdyż posiada działanie antybiotyczne podobne do penicyliny. Maść nagietkowa przyśpiesza także ziarninowanie i naskórkowanie, zalecana jest także przy odleżynach, odmrożeniach, wrzodach i żylakach.
  Sposób przyrządzania maści: 50 g świeżych kwiatów nagietka, 150 g świeżego ziela nagietka, 150 ml spirytusu 5 ml amoniaku 10%.
  Posiekać i macerować 12 godzin. Szczelnie zakryć. Po 12 godzinach przełożyć masę do 1000 g roztopionej maści woskowej i pozostawić 5-8 godzin w temp. 50-60°C.
  Maść nagietkowa nadającej się także do kremowania twarzy: 2 garści świeżych kwiatów nagietka dodać do 1/2 szklanki wrzącego oleju roślinnego (słonecznikowy, sojowy, z oliwek) trzymać na małym ogniu 1 minutę, dodać 30 g lanoliny lub 1-2 tubki Dermosanu lub 1 pudełko kremu Nivea. Przecedzić przez podwójną jałową gazę do słoiczków. Przechowywać w lodówce.

• hydrolat nagietkowy (tonik przeciwtrądzikowy, płyn antybakteryjny i przeciwgrzybiczny) - dostępny w naszym sklepie 
• olej (oliwka nagietkowa) do skóry suchej i podrażnionej - już niebawem będzie dostępny w naszym sklepie

• jest rośliną jadalną - młode liście są składnikiem sałatek i surówek, suszone płatki kwiatowe dodaje się do zup i sosów. Płatki nagietka podobnie jak szafran i kurkuma mogą być używane do barwienia potraw.
• W dawnym Związku Radzieckim wyprodukowano preparat leczniczy, zawierający: 0,25 g sproszkowanych koszyczków kwiatowych i 0,10 g kwasu nikotynowego - inaczej: witamina PP, która posiada właściwości rozszerzające naczynia krwionośne, Tabletki te o nazwie KN mają działanie antytoksyczne i stosowane są z dobrym skutkiem u chorych z nowotworami przewodu pokarmowego i przełyku.
• Amerykański uczony dr med. Drwey osiągając dobre efekty lecznicze u pacjentów chorych na raka, uważa nagietek również za doskonały środek profilaktyczny w okresie rekonwalescencji, zwłaszcza po operacyjnym usunięciu nowotworu.
• W dawnych czasach ludność wiejska uważała kwiat nagietka za pewnego rodzaju barometr. Kiedy o godzinie 7 rano kwiatostany nie były jeszcze rozwinięte oznaczało to, że w tym dniu spodziewać się można deszczu. Roślina ta służyła więc za "zapowiadacza" deszczu.